Online filmpjes kijken op TikTok of YouTube, chatten via sociale media of spelletjes spelen. Een groeiend aantal kinderen heeft een smartphone of tablet en is vaker op het internet te vinden. Dat kan goed zijn voor de ontwikkeling, omdat ze er veel van kunnen leren, maar het neemt ook bepaalde risico’s met zich mee.

Wist je dat?
Van alle kinderen in de leeftijd 6 tot 12 jaar oud maakt de helft gebruik van de online app TikTok. Dat blijkt uit onderzoek van Gfk.

Als ouder wil je er natuurlijk alles aan doen om je kind veilig op het internet te laten gaan. Om je hierbij te helpen, is hieronder een handige checklist opgesteld, speciaal voor ouders.

Begin bij jezelf

Veel ouders zijn lang niet zo online bekwaam als dat ze zelf denken. Het kan daarom goed zijn om eerst zelf veilig te leren omgaan met het internet.

Zodra je weet hoe je je eigen online veiligheid kunt vergroten en weet waar de gevaren liggen, is het ook gemakkelijker om je kind te beschermen.

Tip
Lees ons dossier over veilig op internet in 11 stappen.

Verdiep je in de verschillende risico’s op het internet:

• Grooming (online kinderlokken)
• Spam, spyware, malware en phishing
• Cyberpesten
• Online challenges
• Ongeschikte content (geweld, seks, racisme, extremisme, etc.)
• Hacking en spoofing
• Fake news en hoaxes
• Gameverslaving

Check ook welke websites, apps en games op dit moment populair zijn onder kinderen, zoals Facebook, Instragram, YouTube, TikTok, Minecraft en Roblox. Realiseer je dat de makers van leuke apps geld willen verdienen.

Leer je kind veilig met het internet om te gaan

De volgende stap is om je zoon of dochter stapje stapje voor stapje wegwijs te maken op het internet.

1. Leg ze op een simpele manier uit hoe het internet werkt en wat het eigenlijk is
2. Ga samen online op verkenning: bezoek verschillende websites en apps die voor kinderen leuk en leerzaam zijn
3. Bespreek samen alle leuke en nuttige dingen van het internet, maar ook de gevaren die op de loer kunnen liggen
4. Geef je kind de ruimte om zelf internet en sociale media te verkennen (binnen bepaalde grenzen)

Een goede tip is om zelf regelmatig op zoek te gaan naar leuk en geschikt materiaal voor je kinderen, zodat je weet wat er wordt aangeboden. Dit maakt het ook eenvoudiger om risico’s en voordelen in te zien en vragen van je kind te beantwoorden.

Voorbeeld

Een voorbeeld kan zijn dat je samen met je kind online gaat om bepaalde content te identificeren als goed of slecht. Je kunt een website laten zien waar men onbeschoft is, gewelddadig is of nepnieuws verspreid en uitleggen dat dit geen geen goede site is om naar te kijken. Daarnaast kun je jouw kind laten zien welke apps en websites wel goed zijn om op te kijken.

Onthoud: ‘jong geleerd is oud gedaan’.

Tip
Op Diplomaveiliginternet.nl vind je een lespakket en game waarmee kinderen op een speelse manier worden voorbereid op een digitale samenleving.

Maak regels over wat wel en niet mag

Het opstellen van duidelijke regels over wat je kind wel en niet mag op het internet is belangrijk.

• Spreek af hoe lang ze per dag online mogen zijn en zorg ook voor genoeg tijd zonder beeldscherm
• Spreek af in welke ruimten in huis je kind op het internet mag gaan (zodat toezicht houden gemakkelijker is)
• Geef aan welke websites, apps en games veilig zijn om te gebruiken
• Maak eventueel ook duidelijk welke websites, apps en games je kind niet mag bezoeken/gebruiken
• Laat je kind inzien dat hij of zij niet zomaar persoonlijke informatie mag delen, zoals telefoonnummers, e-mailadressen, foto’s/video’s, adresgegevens of inloggegevens
• Instrueer wat je kind kan doen als hij of zij onverhoopt in aanraking komt met ongepaste inhoud

Het kan handig zijn om alle gemaakte afspraken ook op papier te zetten en je kind ze te laten lezen en begrijpen.

Schermtijd per leeftijd

Dit zijn volgens een kindertherapeut en mediapedagoog Frederique Olland algemene richtlijnen voor schermtijd onder kinderen:

Tip
Op nji.nl vind je een overzicht met nog meer leeftijdsadviezen die zijn afgestemd op verschillende ontwikkelingsfases van het kind.

Informeer ze over online kinderlokkers

Zodra kinderen ouder worden, lopen ze over het algemeen een groter risico om in aanraking te komen met een kinderlokker op het internet. Tieners zijn nu eenmaal nieuwsgieriger en willen geaccepteerd worden.

Hoewel het niet perse waarschijnlijk is dat je kind in aanraking komt met een kinderlokker, bestaat het gevaar altijd.

Duidelijke richtlijnen kunnen je kind beschermen.

Leg je kind daarom uit dat:

• Mensen die ze online ontmoeten, bijvoorbeeld in een spelletje, niet altijd zijn wie ze beweren dat ze zijn
• Ze het gebruik van seksuele suggestieve schermnamen of foto’s moeten vermijden
• Ze altijd hun echte eigen leeftijd moeten invullen als daarom wordt gevraagd
• Ze extra op hun hoede moeten zijn als iemand met ze flirt of als ze heel veel complimentjes geven
• Ze nooit in het echt moeten afspreken met iemand die ze online hebben ontmoet
• Ze bijlagen die ze ontvangen niet zomaar te openen
• Ze het gesprek moeten beëindigen als iemand te persoonlijk wordt of als het bijvoorbeeld over naaktheid of seks gaat
• Als iemand ze een ongemakkelijk gevoel geeft, ze dit direct moeten vertellen aan een ouder of vertrouwde volwassene

Praat over positieve en negatieve ervaringen

Het is belangrijk om een dialoog te blijven houden met je kind en te praten over hun ervaringen op websites, forums, sociale media en games.

• Zorg dat je kind altijd naar je toe kan komen als ze iets hebben meegemaakt
• Probeer dagelijks met je kind te bespreken hoe zijn of haar dag was: offline en online
• Vraag wat het kind nou zo leuk vindt aan een bepaalde app of game
• Wees oprecht geïnteresseerd in hun online bezigheden
• Praat over positieve én negatieve ervaringen en gevoelens
• Blijft rustig en luister zonder te oordelen
• Doe mee: ga samen wat doen, bijvoorbeeld een game of sociale app
• Stimuleer creativiteit en educatie op het internet

Tip
Heeft je kind wat naars meegemaakt, zoals een gewelddadig filmpje, pesten, sexting, grooming of stalking? Bel, chat of mail dan eventueel met Meldknop.nl.

Stel ouderlijk toezicht in

Zonder ouderlijk toezicht of een internetfilter kan een kind vrijuit op het internet websites bezoeken. Dat is vaak niet wenselijk. Zeker niet op jongere leeftijd.

Gelukkig zijn er verschillende apps en toepassingen om ouderlijk toezicht in te stellen.

Dit zijn drie betrouwbare apps die je kunt gebruiken:

FamilyTime

FamilyTime heeft een scala aan mogelijkheden voor ouderlijk toezicht.

Waaronder:

• Instellen van tijdslimieten voor schermtijd of internetgebruik
• Het instellen van internetfilters om te voorkomen dat bepaalde sites worden bezocht
• Bepaalde apps in- of uitschakelen
• Online activiteiten van je kind volgen, zoals bezoekjes aan bepaalde websites, games, sociale media, YouTube of TikTok.

Het monitoren van de internetactiviteit kan soms nuttig zijn. Maar er is natuurlijk ook wat voor te zeggen om je kind wel een beetje privacy te gunnen. Het maken van fouten tot op zekere hoogte moet kunnen en hoort bij het opgroeien

Kids Place

Met Kids Place wordt er op een tablet of smartphone een online omgeving gecreëerd waarin je kind alleen activiteiten kan ondernemen die jij als ouder hebt toegestaan. Het beschermt ze tegen mogelijke gevaren op internet.

Kenmerken:

• Aanmaken van meerdere profielen
• Instellen van tijdslimieten
• Blokkeren van oproepen en berichten
• In- en uitschakelen van WiFi-verbindingen
• Voorkomen van ongewenste aankopen

Kid’s Shell

Kid’s Shell lijkt op Kids Place. Het is in feite een veilige, afschermde omgeving waarin een kind of een smartphone of tablet zijn of haar gang kan gaan. De interface is nog iets speelser opgesteld dan Kids Place.

Een greep uit de mogelijkheden:

• Kinderslot op apps naar keuze
• Kinderen kunnen niet op advertenties klikken
• Tijdslimieten (Pro-versie)
• Blokkeren inkomende oproepen (Pro-versie)

Toezicht via apparaten

Het is ook mogelijk om softwarematig restricties in te bouwen op het besturingssysteem van een smartphone of tablet. Zo vind je op kliksafe.nl een uitgebreid overzicht voor het instellen van ouderlijk toezicht op verschillende apparaten en besturingssystemen, zoals Windows, Android en iOS.

Op Coolblue staat een artikel hoe je ouderlijk toezicht kunt instellen op een router.

Tip
Op een bepaalde leeftijd, bijvoorbeeld zodra ze naar de middelbare school gaan, kan het beter zijn om je kind wat meer vertrouwen te geven. Het gebruik van surveillance app om alle internetactiviteiten te monitoren is dan misschien niet meer wenselijk.

Stel apps goed in

Kinderen zijn gek op apps en games in de Apple App Store en Google Play Store. Het kan ook erg leerzaam zijn, want YouTube staat vol met leuke tutorials, bijvoorbeeld over knutselen, tekenen of zelfs programmeren of een game maken.

YouTube en TikTok behoren tot de meest populaire apps voor kinderen. Om je kind te beschermen, is het wel belangrijk dat je deze apps goed instelt, bijvoorbeeld op het vlak van privacy en inhoud.

Tip
Voor surfen op internet zijn er verschillende zoekmachines die zich speciaal richten op kinderen, zoals Kiddle en WikiKids

YouTube

YouTube is één van de meest populaire online platformen voor kinderen. Door YouTube Kids te installeren op een smartphone, tablet of smart TV. Deze laat alleen filmpjes zien die zijn geschikt zijn voor kinderen binnen een bepaalde leeftijdscategorie.

Binnen YouTube Kids zijn er contentinstellingen voor:

• Peuters (4 jaar en jonger)
• Jonge kinderen (tussen de 5 en 8 jaar)
• Oudere kinderen (tussen de 9 en 12 jaar)

Het is daarnaast mogelijk om de zoekfunctie uit te schakelen, zodat ze alleen naar filmpjes kunnen kijken die jij hebt gekozen. Ook kun je eenvoudig tijdslimieten instellen.

Ook binnen de reguliere app van YouTube kun je aanpassingen maken om bepaalde video’s of kanalen blokkeren die je minder geschikt vindt.

TikTok

Als je zeker wilt weten dat jouw kind TikTok op een veilige manier gebruikt, zijn er een aantal stappen die je kunt ondernemen. Hiervoor maak je gebruik van ‘Family Pairing’, waarmee je op afstand bepaalde (privacy) instellen op de TikTok app die je kind gebruikt, kunt wijzigen.

Tip
Op YouTube vind je handige tutorials over het instellen van YouTube Kids en family pairing in TikTok.

Enkele mogelijkheden van TikTok family pairing:

• Schermtijd te managen en bepaalde content te filteren
• Chatten uitschakelen of beperken tot ‘alleen vrienden’
• Aanpassen wie kan zien welke video’s je kind leuk vindt
• Aanpassen of je kind wel of geen reacties kan plaatsen onder video’s
• Verbieden van ongeschikte inhoud in de TikTok feed

Minimaliseer de risico’s

Ten slotte kunnen de volgende tips van pas komen om de risico’s van apps op het internet zo klein mogelijk te maken:

• Kijk naar de PEGI-score van apps. Dat geeft aan in hoeverre iets geschikt is voor een bepaalde leeftijd.
• Stel een VPN in om het IP-adres af te schermen en de verbinding te versleutelen
• Plak de camera op de laptop of webcam af of schakel deze uit op de tablet of smartphone
• Installeer betrouwbare antivirus software, zoals BitDefender, Kaspersky
• Moedig ze aan om gebruik te maken van veilige openbare WiFi-netwerken